مرگ در زایمان سزارین شاید دور از انتظار باشد، اما یکی از اساسی‌ترین موضوعات در زمینه بهداشتی و درمانی در سراسر دنیا، مرگ و میر مادران باردار طی زایمان است. با وجود پیشرفت‌ها شگرف و بزرگ در زمینه پزشکی توقع شنیدن مرگ و میر مادران باردار در اثر زایمان وجود ندارد، با این حال، جالب است بدانید میزان مرگ در زایمان سزارین تا ده برابر بیشتر از زایمان واژینال (طبیعی) است. چند سالی است زایمان به روش سزارین در بین مادران باردار محبوبیت زیادی پیدا کرده که علل متفاوتی وجود دارد، هم‌چنین عوارض سزارین بسیار بیشتر از زایمان واژینال است و خطرات و عوارضی برای مادر، جنین و نوزاد به دنبال دارد. در صورتی که در مورد انتخاب روش زایمان شک دارید، می‌توانید از خدمات مشاوره کودک استفاده نمایید.

منبع : مرگ در زایمان سزارین

بررسی آماری میزان مرگ و میر مادران طی زایمان

بررسی‌ها و گزارشات سالانه جهانی نشان می‌دهد حدود ۳۰۳۰۰۰ مادر طی زایمان جان خود را از دست می‌دهند. به عبارت دیگر، روزانه تقریبا ۸۳۰ مادر یا هر دو دقیقه یک مادر در اثر زایمان جان خود را از دست می‌دهد.

عوامل متفاوتی از قبیل عفونت‌ها، خونریزی شدید زایمانی، کمبود امکانات و … در این مرگ‌ دخیلند. در ادامه مقاله به معرفی زایمان سزارین، عوارض، انواع برش‌ها در سزارین و شرایط موثر در مرگ مادران می‌پردازیم.

معرفی خطرات مرگ در زایمان سزارین

ایجاد برش روی شکم و رحم و سپس خارج کردن جنین را به روش سزارین می‌نامند. امروزه بیشتر مادران و پزشکان طرفدار روش سزارین هستند، این امر ممکن است به دلیل ترس مادران از زایمان واژینال و درد ناشی از آن، کمبود امکانات برای زایمان واژینال، نبود محیط امن و آرام جهت زایمان واژینال باشد.

البته زایمان سزارین ممنوعیت مطلق ندارد و در مواردی که زایمان واژینال با خطر همراه باشد، انجام می‌شود. زایمان به روش سزارین در مواردی مانند جفت سرراهی مرکزی، خونریزی از جفت سرراهی، سابقه ترمیم رحم، سابقه قبلی سزارین با برش کلاسیک، هیدروسفال و مننگومیلوسل بودن جنین، اختلال در ضربان قلب جنین، عدم پیشرفت زایمان، عدم موفقیت القا زایمان، هرپس تناسلی فعال مادر، زایمان سخت مانند دیستوشی شانه و مرگ قریب‌الوقوع مادر به زایمان واژینال ترجیح داده می‌شود. برای آشنایی بیشتر با زایمان سزارین کلیک کنید.

عوارض سزارین

علی‌رغم اینکه زایمان به روش سزارین در برخی موارد اورژانسی است، عوارض و پیامدهای نامطلوبی برای مادر و جنین به ارمغان می‌آورد.

عوارض مادری به دو دسته عوارض زودرس و عوارض دیررس دسته‌بندی می‌شوند. عوارض زودرس مانند تب با منشا نامشخص، اندومتریت، عفونت ادراری، عفونت زخم جراحی، خونریزی، آمبولی ریوی و عوارض دیررس شامل انسداد روده به دلیل چسبندگی، باز شدن بخیه رحم، خونریزی شدید و غیرقابل کنترل است.

سزارین موجب افزایش مرگ مادران نیز می‌شود که علت اصلی آن عفونت نفاسی، خونریزی، ایجاد لخته در عروق و بروز ترومبوآمبولیسم است‌. در نظر داشته باشید میزان مرگ در زایمان سزارین در مادران چاق بیشتر است. پارگی مثانه از دیگر عوارض است. بروز عفونت رحم پس از سزارین به علت خارج کردن جفت با دست و یا خروج خودبه‌خودی جفت با افزایش زمان سزارین شایع است. عفونت زخم و باز شدن بخیه‌ها آن منجر به بستری شدن مجدد، تخلیه ترشحات و ترمیم زخم شده و از شایع‌ترین علل مرگ در زایمان سزارین است.

از شکایات شایع مادران بعد از سزارین درد شدیدی است که محدودیت‌هایی در فعالیت روزانه ایجاد می‌کند و برای تسکین درد، مسکن تجویز می‌شود. مصرف غذا پس از سزارین با تهوع و استفراغ همراه است که این امر منجر به تاخیر در شروع تغذیه شده و مشکلاتی را برای مادر به وجود می‌آورد.
هم‌چنین دوره نقاهت طولانی‌تر، خونریزی پس از زایمان و چسبندگی رحم پس از سزارین و احتمال بستری مجدد به دلیل بروز مشکلات ناشی از سزارین بیشتر است.

دسته دیگر عوارض ناشی از زایمان مربوط به عوارض جنینی است. مطالعات و بررسی‌ها وقوع فلج، شکستگی جمجمه و سایر استخوان‌ها، آسپیراسیون مایع آمنیوتیک، دپرسیون تنفسی به دلیل بیهوشی، زخمی شدن تصادفی جنین، کم‌خونی در بدو تولد و کم‌خونی فقرآهن در آینده، دیابت، زایمان قبل از موعد را نشان می‌دهد.

انواع برش های سزارین

برش‌ها سزارین روی شکم و روی رحم ایجاد می‌شود. برش‌ها شکمی به صورت برش عمودی و افقی، و برش‌ها روی رحم به سه شکل کلاسیک، طولی پایین (برش روی سگمان تحتانی رحم) و برش عرضی دیده می‌شود.

شرایط موثر در مرگ مادران در روش زایمان سزارین

مشکلات اقتصادی_اجتماعی و دسترسی محدود به خدمات پزشکی و متخصصین، دسترسی کم‌تر به مراکز بهداشتی باعث می‌شود مادر باردار به طور منظم معاینه نشده و با مشکلات جدی و حتی مرگ طی زایمان رو‌به‌رو شود. رده سنی ۱۵ تا ۱۸ سال یکی از علل مرگ در زایمان سزارین است چراکه در این سن به علت عدم رشد کامل لگن، امکان سزارین افزایش می‌یابد. مادران اول‌زا نیز با خطر بیشتری برای رو‌به‌رو شدن با مرگ مواجه‌اند، البته از زایمان پنجم به بعد نیز احتمال مرگ در زایمان سزارین بیشتر است.

سایر علل پزشکی موثر در مرگ مادر که توسط متخصصین قابل پیشگیری هستند، شامل خونریزی شدید پس از زایمان و جمع نشدن رحم، افزایش فشارخون، بالا بودن میزان پروتئین در ادرار، عفونت، سقط ناامن جنین، زایمان طولانی و غیربهداشتی، آمبولی ریه، گذشتن از موعد مقرر زایمان، کوتاهی کادر درمان، خونریزی داخل رحمی است.